Author Archive: Marcin Liberadzki

14 listopada 2019 r. w Warszawie odbyła się międzynarodowa konferencja organizowana wspólnie przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego oraz Szkołę Główną Handlową w Warszawie poświęcona instrumentom zaliczanym do kategorii kapitałów bankowych warstwy AT1, zwanych contingent convertibles (tzw. CoCos). Konferencję otworzył JM Rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie dr hab. Marek Rocki, prof. SGH oraz Przewodniczący KNF dr hab. Jacek Jastrzębski, prof. UW.

Instrumenty AT1 znalazły zastosowanie w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przyczyniając się do wzmocnienia bazy kapitałowej oraz podniesienia zdolności absorpcji strat przez funkcjonujące tam banki i towarzystwa ubezpieczeniowe. Żaden z podmiotów z siedzibą w Polsce nie podjął się jak dotąd emisji papierów AT1. Konferencja jest poświęcona możliwościom i kierunkom rozwoju zastosowania tego typu instrumentów przez banki mające siedzibę w Polsce oraz zastosowaniu ich w Europie.
Termin konferencji jest podyktowany planami rozpoczęcia w Polsce działań regulacyjnych dotyczących wprowadzenia instrumentów AT1 do polskiego porządku prawnego. Przeprowadzone podczas konferencji dyskusje i poczynione wnioski będą mogły przyczynić się istotnie do stworzenia wysokiej jakości regulacji w zakresie contingent convertibles.

Gościem specjalnym konferencji był prof. Wim Schoutens z Uniwersytetu w Leuven w Belgii – uznany autorytet w dziedzinie wyceny i modeli ryzyka CoCos. W konferencji wzięli także udział przedstawiciele banków – emitentów posiadających doświadczenie w strukturyzacji i aranżacji emisji instrumentów typu CoCos: Kapil Damani – Managing Director, Global Head of Capital Products, BNP Paribas oraz Tamara Atanasova – Director, Capital Solutions Group, Deutsche Bank.

Referat pt. „Zdolność absorpcji strat banku przez instrumenty contingent convertibles (CoCos) emitowane przez banki i towarzystwa ubezpieczeniowe w Europie” wygłosił dr hab. Kamil Liberadzki, prof. SGH, Dyrektor Departamentu Rozwoju Regulacji w Urzędzie KNF. O perspektywie banku krajowego w kontekście wprowadzenia CoCos w Polsce opowiedziała Bożena Graczyk, Wiceprezes Zarządu ING Banku Śląskiego.

W panelach dyskusyjnych towarzyszących konferencji, które były moderowane przez Jacka Jastrzębskiego – Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego oraz Marcina Liberadzkiego – Profesora SGH, oprócz wymienionych wcześniej prelegentów udział wzięli: Anna Trzecińska, Wiceprezes Narodowego Banku Polskiego, Mirosław Panek – Prezes Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Paweł Borys – Prezes Zarządu Polskiego Funduszu Rozwoju, Bożena Graczyk – Wiceprezes Zarządu ING Banku Śląskiego, Jakub Niesłuchowski, Dyrektor Zarządzający w PKO BP, Andrzej Gałkowski – Partner, Head of Banking Sector w KPMG oraz Adam Stopyra z Wydziału Prawa i Administracji UW.

W konferencji wzięło udział ponad 200 osób. Patronem medialnym wydarzenia był PAP Biznes.

W dniu 13 lipca 2017 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz. U. 2017, poz. 819), implementująca do polskiego systemu prawnego przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2015/17/UE z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi. Rynek kredytów hipotecznych czeka prawdziwa rewolucja. Ustawa nakłada na kredytodawców nowe obowiązki w zakresie m.in. treści przekazów reklamowych, informacji udzielanych na etapie przedkontraktowym, świadczenia usług doradczych, treści umowy o kredyt hipoteczny, jego wcześniejszej spłaty, czy odstąpienia od takiej umowy. Pośrednicy będą musieli natomiast zdać specjalny egzamin i uzyskać wpis do rejestru. Nie będzie im już również wolno dłużej pobierać wynagrodzenia od banków, jako prowizji od udzielonych kredytów.

Kolejna w tym miesiącu przymusowa restrukturyzacja banku i zupełnie inne rozwiązanie niż w przypadku Banco Popular (zob. wpis z 8 czerwca 2017 r. Pierwsze postępowanie w sprawie przymusowej restrukturyzacji banku (resolution)). SRB odmówiło ratowania Banco Populare di Vicenza i Veneto Banka, zaś rząd włoski udzielił (ze środków publicznych) gwarancji dla nabywców ich aktywów. Włoskie banki regionalne były zbyt mało ważne systemowo aby potraktować je tak samo jak Banco Popular. Równocześnie były zbyt ważne dla regionu, aby pozwolić im upaść. Ostatecznie pomoc publiczną zaakceptowała Komisja Europejska. W przypadku włoskich banków trzeba bowiem pamiętać o dodatkowym czynniku politycznym: zwykłym inwestorom (m.in. emerytom) sprzedawano bankowe obligacje podporządkowane, przekonując że to świetna inwestycja. Przymusowa restrukturyzacja oznacza tymczasem pełne umorzenie takich instrumentów. Widać zatem, że zasada „no size fits all” sprawdza się i w kontekście przymusowej restrukturyzacji.

Ale w tym miejscu powstaje inne pytanie, czy powiedzenie „reguły są po to, aby je łamać” nie staje się powoli włoskim przysłowiem? Państwo włoskie bowiem nie stosuje się do zasad, które  leżą u podstaw Unii Bankowej (bądź co bądź Włochy należą do jądra eurostrefy). Jeżeli nawet rząd Italii bronił się jak mógł, aby nie stosować zasad restrukturyzacji chylących się ku upadkowi banków o międzynarodowym znaczeniu, należało pozwolić na uporządkowaną likwidację instytucji na zasadach krajowego prawa upadłościowego (z jak najmniejszym zaangażowaniem środków publicznych). Tymczasem państwo włoskie po raz kolejny (casus Monte dei Paschi di Siena) sięgnęło do sakiewki z 17 miliardami euro, aby tylko nie dopuścić do upadłości banku, który powinien był upaść, tym samym łamiąc podstawowe reguły Unii Bankowej. Czy zatem Unia Bankowa nie staje się powoli tworem martwym? Taka postawa rządu włoskiego powinna dać dużo do myślenia pozostałym państwom jądra eurostrefy (zwłaszcza Niemcom) co do tego, jak można polegać na Włoszech w obliczu planów zacieśnienia integracji w tym ekskluzywnym klubie, zwłaszcza w postaci zapowiadanej unii fiskalnej. Kiedyś może nadejść moment, w którym włoskie dolce vita stanie się nieznośne dla zdyscyplinowanych państw „północy” eurostrefy.

Hiszpański Banco Popular popadł w tak dalekie problemy z płynnością, że ECB i SRB zdecydowały o uruchomieniu mechanizmu resolution na mocy BRRD. Bank uchroniono przed upadłością, ale oznaczało to konieczność umorzenia wszystkich jego akcji, obligacji hybrydowych (CoCos) i obligacji podporządkowanych. Jedynym akcjonariuszem Banco Popular został jego rodzimy rywal – Banco Santander. Nowe akcje nabyto za symboliczne 1 EUR, ale teraz Grupa Banco Santander będzie musiał wyemitować 7 mld EUR kapitału, aby załatać ubytek w swoim kapitale, powstały na skutek obciążenia Grupy zobowiązaniami Banco Popular. Mechanizm BRRD zadziałał: utrzymano funkcje krytyczne banku, nie zaangażowano środków publicznych, a posiadacze zwykłych obligacji nie ponieśli strat. Jakże inaczej było w przypadku upadłości Banku Spółdzielczego w Wołominie…